Những mô hình mở lối đi đầu

Trên hành trình khám phá vùng cao Thái Nguyên, du khách có thể bắt đầu từ thôn Cỏn Poỏng, xã Nam Cường. Tại đây, cánh đồng dâu tây rộng 8.000 m2 do Hợp tác xã Thương mại và Dịch vụ Toàn Dân quản lý trở thành điểm đến hấp dẫn vào mùa vụ. Du khách không chỉ được tham quan miễn phí mà còn được thưởng thức tại chỗ những trái dâu ngọt, chín mọng, giá bán tại vườn khoảng 150.000 đồng/kg. Vị trí cách hồ Ba Bể chỉ 3 km càng giúp mô hình này thêm thu hút.

Mô hình trồng dâu tây kết hợp du lịch của Hợp tác xã Thương Mại và Du lịch Toàn Dân tại thôn Cỏn Poỏng, xã Nam Cường

Cách hồ Ba Bể không xa, trên địa bàn xã Thượng Minh có rất nhiều mô hình sản xuất nông nghiệp khác có thể kết hợp để du khách đến tham quan, mua sắm các sản phẩm đặc trưng của địa phương như: Mô hình trồng chè, với sản lượng khoảng 3.000 tấn búp tươi/năm; dong riềng với sản lượng 10.000 tấn củ/năm; bí xanh thơm ở xã Thượng Minh và một số địa phương lân cận với sản lượng 2.200 tấn quả/năm. Ngoài ra còn có mô hình trồng lúa nếp Tài hữu cơ, mô hình trồng lê VH6… Các mô hình này tạo nến dấu ấn riêng biệt của sản phẩm du lịch từ nông nghiệp vùng cao.

Ở xã Đồng Phúc, thôn Nà Chom đang được lựa chọn thí điểm mô hình phát triển kinh tế nông nghiệp sáng tạo gắn với du lịch, với vườn hồng không hạt, cây mận và dược liệu giảo cổ lam. Tại đây, du khách có thể vừa dạo bước dưới tán cây ăn quả vừa được tìm hiểu về các loại thảo dược đặc trưng của vùng núi Đông Bắc.

Không chỉ phát triển theo chiều rộng, các mô hình du lịch nông nghiệp khu vực phía Bắc tỉnh Thái Nguyên đang từng bước được đầu tư chiều sâu. Cụ thể, nhiều địa phương đã tích cực xây dựng chuỗi giá trị, nâng cao chất lượng nông sản theo tiêu chuẩn VietGAP, hữu cơ. Các sản phẩm đặc trưng như miến dong, trà hoa vàng, chè Shan tuyết, nấm linh chi, phở khô, bánh trời, khẩu sli... không chỉ là hàng hóa tiêu dùng mà còn trở thành sản phẩm du lịch có giá trị.

Mô hình trồng bí xanh thơm tại xã Thượng Minh mang lại trải nghiệm thú vị cho du khách

Thôn Phiêng An, xã Bạch Thông, những vườn cây ăn quả xen lẫn đồi chè xanh mướt được người dân cải tạo cảnh quan, xây dựng mô hình nông nghiệp kết hợp du lịch cộng đồng, là điểm đến lý tưởng cho du khách khi tìm hiểu văn hóa địa phương. Còn tại thôn Chúa Lải, xã Thanh Mai, bà con người Tày vẫn giữ được làn điệu hát sli, hát lượn cùng những món ăn truyền thống đặc sắc. Người dân nơi đây đã chủ động trồng hoa hai bên đường, chỉnh trang nhà cửa, giữ gìn nhà sàn truyền thống để đón khách. Du khách đến đây có thể trải nghiệm một ngày làm nông dân, từ làm vườn, thu hái sản vật đến nấu ăn cùng chủ nhà.

Cùng với những điểm đến kể trên, cung đường từ xã Bắc Kạn đến xã Bạch Thông, qua Đồng Phúc cũng đang hình thành chuỗi trải nghiệm nông nghiệp đặc sắc. Mô hình trồng cam, quýt tại Bạch Thông; sản xuất lúa Japonica, chè Shan tuyết, chế biến rượu men lá ở Đồng Phúc... đang từng bước gắn với các tour tuyến tham quan khu ATK Chợ Đồn.

Thêm động lực để du lịch nông nghiệp phát triển

Để hiện thực hóa mục tiêu phát triển du lịch nông nghiệp khu vực phía Bắc tỉnh Thái Nguyên, địa phương đã và đang triển khai nhiều chính sách hỗ trợ. Trong đó nổi bật là đề tài “Phát triển kinh tế nông nghiệp sáng tạo gắn với du lịch” thực hiện từ 2024 đến 2027, với các mô hình thí điểm tại Đồng Phúc, Thượng Minh...

Các nội dung hỗ trợ gồm phát triển sản phẩm, cải tạo cảnh quan, xây dựng điểm dừng chân, tập huấn kỹ năng làm du lịch cho người dân, liên kết với các công ty lữ hành, quảng bá trên nền tảng số... Đây là bước đi quan trọng nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ, gia tăng trải nghiệm cho du khách và đảm bảo hiệu quả kinh tế cho cộng đồng địa phương.

Cùng với đó, tỉnh chú trọng đầu tư hạ tầng giao thông, số hóa dữ liệu điểm đến, phát triển hệ sinh thái du lịch thông minh. Các điểm du lịch cộng đồng cũng được khuyến khích xây dựng sản phẩm đặc thù, tổ chức hoạt động trải nghiệm mang dấu ấn bản sắc dân tộc.

Dự án đường Bắc Kạn - hồ Ba Bể hoàn thành sẽ khai thác thế mạnh du lịch xã Đồng Phúc

Sự kết hợp giữa phát triển nông nghiệp với du lịch tại các xã vùng cao không chỉ giúp nâng cao thu nhập cho người dân mà còn góp phần bảo tồn văn hóa truyền thống, giữ gìn cảnh quan môi trường và tạo thêm việc làm bền vững. Từ những mô hình nhỏ lẻ ban đầu, giờ đây nhiều địa phương đã hình thành vùng sản xuất tập trung, có liên kết và định hướng lâu dài.

Mỗi sản phẩm nông nghiệp khi được gắn với du lịch đều có cơ hội được nâng cao giá trị. Tiềm năng nông nghiệp từ những cánh đồng lúa, vườn cây ăn quả, làng nghề truyền thống… trải dài khắp các địa phương của tỉnh chính là cơ sở tiền đề để thúc đẩy du lịch. Và ở chiều ngược lại, phát triển du lịch dựa trên tài nguyên nông nghiệp cũng làm gia tăng giá trị các sản phẩm nông nghiệp, góp phần ổn định đời sống nông dân, qua đó bảo tồn, phát huy các giá trị tự nhiên, văn hóa truyền thống nông thôn.